„Šuplji kamen“, prema tekstu Nikolaja Koljade, režija Tatjana Mandić Rigonat, UK Vuk Karadžić i „Bolivud“, tekst i režija Maja Pelević, Narodno pozorište u Beogradu, scena „Raša Plaović“
Nikolaj Koljada u „Šupljem kamenu“ ispisuje živote starih ljudi, u svom prepoznatljivom stilu, tragikomičnom, nabujalo životnom, nesputano razigranom (prevod Novica Antić). Protagonistkinje su tri starije gospođe koje uživaju u čarima Miholjskog leta, ne prestajući da traže ljubav i uzbuđenja. Imajući u vidu da su akterke nekadašnje nastavnice maternjeg jezika i književnosti, njihovi dijalozi sadrže reference na dela ruske literature. Posebno su zanimljivi autoironični komentari na Čehovljeve „Tri sestre“, pri čemu se Koljadin trio može posmatrati kao komičniji i rasterećeniji pandan Čehovljevim junakinjama, manje melanholičan, a više opijen magijom života.
Predstava u režiji Tatjane Mandić Rigonat odvija se na prostranoj, koloritnoj sceni, bašti koja je ambijentalno ogledalo rascvetanog erosa (scenografija Tatjana Mandić Rigonat i Ivana Vasić, kostimografija Ivana Vasić). Scenski tekst je skraćen u odnosu na originalni komad, što je dovelo do pohvalnog zgušnjavanja dinamike događaja. Takođe, u predstavi su likovi gospođa stariji u odnosu na Koljadin tekst, dok je Galinina snaha Natalija mlađa, čime su se produbili generacijski raskoraci.
Pored tematski i stilski inspirativnog Koljadinog teksta, najveći kvalitet predstave je neodoljivo šarmantna gluma, utopljena u bezgraničnu radost igre. Ljiljana Stjepanović je Larisa, nastavnica fizike u penziji, racionalnija i grublja od zanesene Galine (Branka Petrić) i osetljive Vere (Rada Đuričin). One imaju romansirane, ozarene poglede na svet, koje Larisa komički efektno razduvava, gradeći sukobe u njihovoj grupi. Milan Lane Gutović je Igor Petrović, Galinina novopronađena ljubav, sanjar, bivši violinista u operi i obožavatelj pozorišta. Katarina Marković je naelektrisano ogorčena Natalija koja raskopava napeto polje generacijskih sukoba. Oni još dublje afirmišu život, kroz isticanje njegove prolaznosti, posebno osvešćene u opoziciji između plahovite mladosti i iskusne starosti. Shvatanje sveta koje vrvi od blaženosti pred životom je bitan kvalitet ove predstave kojoj, na drugoj strani, fali raskošnijeg, čarobnijeg scenskog jezika.
Dok predstava „Šuplji kamen“ slavi starost, „Bolivud“ Maje Pelević je oda mladosti. Ostvarena u formi parodičnog muzičkog pozorišta, ona nema veće umetničke ambicije, pa ni domete (kompozitorka Anja Đorđević, koreograf Igor Koruga). Radnja se dešava u malom gradu, gde stiže bolivudski producent koji namerava da kupi fabriku „Mladost“ i napravi studio.
Scena je upadljivo kičasto dizajnirana, sa šljaštećim šljokicama i razhmahano cvetnim kostimima (scenograf Igor Vasiljev, kostimografkinja Marina Vukasović Medenica). Miloš Đorđević, Jelena Đokić, Danijela Ugrenović, Suzana Lukić, Pavle Jerinić i Bojana Đurašković, uz pratnju muzičara Nevene Pejčić, Aleksandra Solunca i Danila Tirnanića, nastupaju često horski, kolektivno. Na taj način se odražava kolektivni duh radničkog života, kao i pozorišta, gde glumci spremaju priredbu za bolivudskog producenta. Igra je teatralna, plakatska, preovlađujuće jednodimenzionalna, u skladu sa opštom parodičnošću. Izdvojićemo nastup Miloša Đorđevića koji komički ubedljivo parodiju razvlači preko granica, izoštravajući značenja nagomilanih društvenih apsurda. Osobena je i igra Suzane Lukić, kao mlade glumice, koja u jednoj sceni skida sa sebe odbrambenu, parodičnu masku. Ogoljava se i u ispovednom tonu dirljivo govori o današnjem nezavidnom položaju mladih glumaca, dužničkom ropstvu u kojem žive. Šteta je što ovakvih scena nema više, jer bi one donele dublje, katarzičnije slojeve značenja, koji bi značenjski upotpunili predstavu, zabavnu i šarmantnu, ali nedovoljno slojevitu.
U muzičko-parodično tkanje „Bolivuda“, taj energično rasplamsani svet buketa i šljokica, ležerno su uvedeni kritički komentari o vremenu u kome živimo – tranzicionom preživljavanju, stradanju siromašnih, sveprisutnoj politizaciji, premaloj brizi za kulturu, otporu prema migrantima. Oni su suštinski razlog postojanja ovog autorioničnog kič spektakla koji pokušava da razgradi društvene naopakosti.
Ana Tasić
Kritika je objavljena u Politici 28.5.2018.
anasttasic.wordpress.com 