Month: June 2023

Obračuni sa vampirima

“Slika nepoznatog”, Narodno pozorište “Toša Jovanović”, Zrenjanin, gostovanje na sceni Narodnog pozorišta u Beogradu i “Poslednji balkanski vampir”, Srpsko narodno pozorište, gostovanje u Jugoslovenskom dramskom pozorištu

Nastala prema romanu “Izložba” (2015) Miodraga Kajteza, fantazmagoričnog, nadrealnog, grotesknog i urnebesno smešnog dela koje prepliće stvarnost i fikciju, komično i tragično, ovozemaljsko i onostrano, predstava “Slika nepoznatog” donosi njegovo odgovarajuće scensko tumačenje (dramatizacija Đorđe Milosavljević). Polazni tekst se našao na bliskim talasnim dužinama sa rediteljskom imaginacijom Nikole Zavišića, prepoznatljivo sazdanom od magičnih rešenja, lucidnih nemira duha, razbarušrene igre i neprestane težnje ka subverziji, okretanju sveta naglavačke. Postavljena brehtovski ogoljeno, izrasla na krhotinama tradicionalnog iluzionizma, radnja se pripoveda u formi pozorišta u pozorištu, gde nam se voditelji programa u okviru Dana pozorišta obraćaju direktno, između ostalog saopštavajući da odustanemo od mogućnosti saznavanja linearnog narativa. Praćeni su “živom zavesom”, glumicom koja nosi karton sa velikim natpisom “zavesa”, mašući sa njim po potrebi radnje. Namerno neusklađeno, ironično, povremeno i trešerski obučeni, glumci oživljavaju pripovest o stanarima jedne zgrade, njihovim uzburkanim životima i nastojanjima da sačuvaju zajednicu. Igor Filipović, Sara Simović, Stefan Starčević, Stefan Juanin, Miljan Vuković, Jelena Šneblić Živković, Zvonko Gojković, Ivan Đorđević i Ljubiša Milišić nastupaju energično i veoma nadahnuto, sa dobrom merom parodičnog i grotesknog izraza, ne prelazeći granicu primerene izražajnosti, što je na ovom polju igre naročito važno napomenuti. A čudesnost scenskog prostora posebno gradi uplitanje žive igre glumaca i video prenosa njihovih nastupa, kao i animacije sićušnih maketa, zgrade i ljudi, koje se oživljavaju iza providne zavese. Ovi neobično složeni prizori upotpunjeni su i razdraganim horskim pevanjem, praćenim tonovima na gitari, što zaokružuje punoću doživljaja. Autorski tim predstave nema nimalo milosti prema tradiciji građanskog pozorišta, već leti na krilima avangardnog nasleđa – ironično citiraju Stanislavskog i Bruka, psuju bez pardona, omalovažavaju sebe samoispitujući se, ruše sve konvencije, nalazeći u tome vidljivo uživanje, za sebe ali i za publiku.

Foto Arhiva Sterijinog pozorja (“Slika nepoznatog”)

Bajkoviti i čudnovati svet, ali u znatno mračnijim i beznadežnijim odsjajima donosi i predstava “Poslednji balkanski vampir”, nova saradnja pisca Dejana Dukovskog i reditelja Aleksandra Popovskog. Za tekst se može reći da je groteskna i metaforična, tragična i komična, horor farsa koja pripoveda o lovu na vampire u nekoj nedođiji, gde je život poklopljen tamom straha i nasilja. Reč je o značenjski podsticajnom delu koje se kritički obračunava sa balkanskim mentalitetom, ponorima patrijarhata, praznoverjem i primitivizmom, što je sve začinjeno apsurdnim nijansama.

Reditelj Aleksandar Popovski ovaj tekst na scenu postavlja u intrigantnoj, začudnoj i stilizovanoj formi koja odgovarajuće odražava život u jednom međusvetu, između stvarnosti i fikcije, mesto batrganja živih mrtvaca, u pokušajima da ugase noć. Pozornica je na početku određena zavesom oslikanom prirodom, pustim brdima i dolinama, ispred koje počinje epska pripovest. Ovaj estetski neizazovan prizor kasnije zamenjuje vizuelno vrlo promišljen, simbolički efektan enterijer, koji se ukazuje nakon pada zavese. Definiše ga prisustvo ogromnog golog drveta, čije su grane napravljene od metalnih cevčuga, koje se mogu tumačiti kao simbolički odraz industrijskog silovanja prirode (scenografija Aleksandar Popovski i Željko Piškorić).

Foto Marija Erdelji i Vladimir Veličković (“Poslednji balkanski vampir”)

Igra glumaca u celini ne korespondira dovoljno osnovnom rediteljskom pristupu, ne prati suptilniju poetiku koja otvara autentičan odraz simboličkog života ispod zemlje, kroz scene košmarnog geganja zombija (koreograf Staša Zurovac), gubljenja u magli, uz zvuke hipnotičke industrijske muzike sa etno motivima (kompozitor Marjan Nećak). Sa druge strane, glumci u najvećoj meri igraju grublje i jednodimenzionalnije, često u previše povišenom tonu, bez finijh nijansi, što je najveća mana predstave. Upadljivi izuzetak je trio ženskih likova, Anđelina (Višnja Obradović), Jana (Jovana Balašević) i Đurđa (Jovana Stipić Radošević), koje nastupaju sa zadivljujuće usaglašenim pokretima, odrazima njihove skrušenosti i obespravljenosti, u društvu koje bahato vode muškarci. Značenjski je inspirativan lik Malog (Milovan Filipović), pomoćnika vampirdžije Kurte (Nenad Pećinar), naivne blese, nalik Ludi Kralja Lira koja prepoznaje filozofski smisao beznađa. Taj filozofski, kao i metaforični nivo značenja predstave, njena je najveća vrednost, naročito u trenutku spoznaje da smo svi vampiri koji se množimo u mraku, daleko od svetlosti.

Ana Tasić

Kritika je objavljena u Politici 23. juna 2023. godine

Ogledala porodičnih i društvenih nakaznosti

25. Teatar Fest u Banja Luci

Banja Luka- U Narodnom pozorištu Republike Srpske, od 5. do 11. juna je održan 25. Teatar Fest „Petar Kočić“, u čijem je takmičarskom programu prikazano pet predstava, iz Bosne i Hercegovine, Crne Gore i Srbije. Kvalitet je u celini bio veoma dobar i reprezentativan, i može se reći da je dao podsticajan presek regionalne produkcije, tematski zaokružen, usmeren na razračunavanja sa dubokom korupcijom, trulošću sistema i udavljenošću u opštem beznađu (selektorka festivala je glumica Slađana Zrnić). Prve takmičarske večeri je odigran „Rolerkoster“ (Jelena Kajgo/Milica Kralj) Ateljea 212, ispraćen izuzetnim prijemom banjalučke publike, koja je dugim stojećim aplauzom nagradila dramske i komičke kvalitete izvođenja. Drugi susret sa ovom predstavom je potvrdio markantne vrednosti teksta koji se lucidno suočava sa hrpom naših predrasuda, a bacio je i posebno svetlo na izvanredan nastup Teodora Vinčića, zanosnog u prikazu robota, uobličenog kroz izvanredno izražajne, krute i mehaničke pokrete.

“San o zavičaju” (Foto Narodno pozorište Republike Srpske)

Drugo veče je izvedena predstava “San o zavičaju” (Ivan Velisavljević/Milan Nešković) Narodnog pozorišta iz Niša, o kojoj nismo ranije kritički pisali. Ona je veoma zanimljiva zbog uspešno izgrađene kafanske atmosfere, opipljive životnosti ambijenta, čiji je doživljaj pojačan zbog igre na skučenom prostoru (publika sedi na sceni, blizu glumaca). Na pozornici teku paralelni prizori kafanske svakodnevnice u seoskoj zabiti, koju slikovito određuju skrhani ljudi, narkomani, nasilnici, usamljeni penzioneri koji igraju šah, ili tmurni ljudi zabuljeni u televizor. Pratimo i povratak Koleta, pisca koji je odustao od pisanja, savladan očajem, posle sedam godina provedenih u Americi, i iskasapljenih iluzija o zemlji mogućnosti i blagostanja. Neiskorenjivo osećanje beznađa snažno se gradi kroz živu muziku, setne pesme o presečenim ljubavima i ispuštenim šansama, koje dele prostor sa dramskim segmentima. U njihovom izvođenju, delovi govora glumaca se prenose putem mikrofona koji otupljuju emotivnu snagu, zbog čega se nameće utisak da bi igra bila opipljivija i stvarnija bez mikrofona. Pored toga, veći deo scenske radnje istinito odražava život bez života, u selu zaboravljenom od ljudi i bogova, gde su umrli nada i vera u mogućnost pronalaženja sreće.

Treće večeri festivala je odigran “Pokojnik” Crnogorskog narodnog pozorišta (Branislav Nušić/Egon Savin), mračna satira o duboko korumpiranom sistemu. Drugo gledanje ove predstave je izoštrilo izuzetan nastup Marka Baćovića, koji je slojevito i zanosno prikazao urođen bitangluk Spasoja Blagojevića, njegovu sklonost ka lopovluku, i potpuno odsustvo čestitosti i ljudskosti. Nada Vukčević je ovaj put igrala manipulativnu Marićevu ženu Rinu, umesto Branke Otašević (o kojoj smo pisali u ranije objavljenoj kritici), a njena Rina je oblikovana u grotesknijim crtama koje ističu snobizam, koristoljublje i ledenu aroganciju.

“Moj sin samo malo sporije hoda” (Foto Narodno pozorište Republike Srpske)

Naredna predstava na programu je bila produkcija Sarajevskog ratnog teatra, “Moj sin samo malo sporije hoda” (Ivor Martinić/Ivan Plazibat), rediteljski i glumački vredna i celovita. Zasnovana na vešto napisanoj, komički efektnoj porodičnoj drami Ivora Martinića koja se suptilno ironično odnosi prema svakodnevnim nevoljama, u prikazu porodičnog okupljanja povodom rođendana nepokretnog sina, scenska radnja je vođena stilom finog poetskog realizma. U ansamblu se posebno izdvojila sjajna Jasna Diklić koja je svedenim, a izražajnim sredstvima, na složenom prostoru prepleta apsurda, groteske i realizma, izgradila lik bake Ane. Ona leluja između stvarnosti i mašte, sećanja i zaborava, u svetu koji je štiti od bolova svakodnevnice i teškoća suočavanja sa poraznim istinama. Izuzetan prijem ove predstave, od strane banjalučke publike, pokazao je da je pozorište iznad političkih ograničenja, odnosno da snaga umetnosti prevazilazi, ili zaobilazi, veštački nametnute podele, neprirodne ograde. One su razumu neshvatljivo podignute povodom ovog gostovanja, a apsurd prašinčine koja se ovih dana podigla u javnosti zbog dolaska SARTR-a u Banja Luku, veći je i zbog činjenice da je ovaj sarajevski teatar 2015. godine već gostovao na sceni Narodnog pozorišta Republike Srpske. Pozorište je most koji spaja, koji prelazi preko izmišljenih konflikata, što je i ovaj put potvrđeno.

“Uspavanka za Aleksiju Rajčić” (Foto Narodno pozorište Republike Srpske)

Poslednje takmičarsko veče je izvedena višestruko nagrađivana predstava “Uspavanka za Aleksiju Rajčić” Narodnog pozorišta iz Beograda (Đorđe Kosić/Jug Đorđević) koja je ponovo dokazala upadljivi umetnički uticaj, osvojivši nagrade za najbolju predstavu, režiju i žensku glumicu (Vanja Ejdus). Drugi susret sa “Aleksijom” je posebno osvestio njena ritualna i snolika značenja, neobične spojeve racionalnog i iracionalnog, muzike, ritma i drame, jaka sredstva otpora protiv sveprisutnog patrijarhalnog nasilja.

Ana Tasić
Tekst je objavljen u Politici 13. juna 2023. godine

O (bez)graničnosti slobode umetnika

“Ko igra Sonju Savić”, režija i koncept Andraš Urban, Bitef teatar i Gradsko pozorište Čačak i “Gubitnik”, tekst Tomas Bernhard i Aleksandar Sergejevič Puškin, režija i dramatizacija Nataša Radulović, Jugoslovensko dramsko pozorište, scena “Studio”

Na početku nove Urbanove predstave “Ko igra Sonju Savić”, jedna od glumica koja je igra, kaže nam da nećemo videti srećan kraj. Ta brehtovski direktna izjava odmah utvrđuje istinitost i beskompromisnost izvođenja, što će do kraja narastati, rušeći u paramparčad iluzije i laži, pozorišne i životne. Ostvarena na graničnom polju dokumentarističkih ispovesti, subverzivno ironične varijacije stend-ap nastupa, fizički zahtevne umetnosti performansa i pank-rok koncerta, lišena skoro svake estetizacije, ova žestoka predstava odgovara neukrotivom životu Sonje Savić (dramaturgija Vedrana Božinović).

Foto Blus produkcija (“Ko igra Sonju Savić”)

Nikola Voštinić, Bratislav Janković, Borjanka Ljumović, Ivana Terzić i Julija Petković nastupaju žustro i silovito, individualno i kolektivno, gradeći složene odbleske delovanja i mišljenja ove glumice i rediteljke. Na pozornici prvo teče biografska linija radnje, igra fragmenata iz Sonjinog života, neprestana potraga za identitetom koja odražava duh jedne generacije izgubljenih, pregaženih u ratovima devedesetih godina. Iz nje se izlivaju drugi tokovi, idejno povezani sa osnovnim narativom, koji se između ostalog bavi otporom prema lažnom sjaju konformističkih izbora. U tom smislu je upečatljiva ispovest Voštinića koji otkriva svoj slučaj neprilagođenosti, jer je gej (i glumac), i posledično društveno odbacivanje, stigmatizaciju i nasilje. Na početku te scene je obučen u glamuroznu svetlucavu haljinu, i uz upadljive doze samoironije, on se pred nama ogoljava, emotivno i fizički, ostajući na kraju potpuno nag, konkretno i simblički (kostim Selena Orb). Izdvojićemo i prizor Sonjine sahrane, određen ironično iskrivljenim tonom pevanja tužbalica, koje se mogu shvatiti kao kritika primitivizma sredine i malograđanskog odnosa prema umetnicima i ideji slobode. Epilog te scene donosi probojno ironično slavljenje nastupa Džej Lou, primerka “umetničkog uspeha”, čime se izazovno problematizuje i odnos između umetnosti i zabave.

(Mono)dramske scene su praćene emotivno jakim i prepoznatljivim horskim songovima kompozitorke Irene Popović Dragović, vođenim ritmom zaglušujućih bubnjeva. Najsnažniju katarzičnu snagu postiže pesma o neugasivom plamenu umetnosti Neprilagođenih, Prometeja koji skupo plaćaju svoju smelost i drskost.

Za ljubitelje i poznavaoce Urbanovog rada, ovde može faliti zanosnijeg vizuelnog izraza, magičnije poezije i simbolike (kojih ima, ali u tragovima). No, ovakva kakva je, direktna i sirova, žestoka i ogoljena, predstava je bez sumnje dosledna u izražavanju osnovne ideje, slavljenja istine i slobode, Sonjinih zvezda vodilja.

Izazovima umetničkog stvaranja, odnosima između umetnika i publike, kao i ambicije i uspeha, bavi se i predstava “Gubitnik”, ali u prilično drugačijem, stilizovanom obliku. Nastala prema istoimenom romanu Tomasa Bernharda, radnja prati razvoj trojice muzičara, Gulda (Teodor Vinčić), Verthajmera (Joakim Tasić) i Noe (Stojša Oljašić), na njihovim razlokanim putevima, uvrđenim neminovnošću žrtvovanja i odricanja. Guldov nebeski talenat i kosmički uspeh, scenski vrlo autentično izraženi, kroz dostojanstveno oblikovanje unutrašnjih bura, izazivaju Verthajmerova osećanja ljubomore i neuspeha, takođe ubedljivo, intenzivno scenski prikazana.

U značenjski dovoljno bogat i intrigantan tok izvođenja Bernhardovog romana nepotrebno su utkani delovi Puškinove tragedije “Mocart i Salijeri”. Oni se izgovaraju u stihu koji stilski štrči u jezičkoj celini, nepotrebno produžavaju trajanje predstave, čineći je rastegnutom, pri čemu ne donose neku epohalnu nadgradnju, već utvrđuju značenja stvaralačkog rivalstva, frustracije i zavisti. Režija Nataše Radulović u osnovi je odgovarajuća, u pogledu prenosa Bernhardove proze, stilizovano je realistička, povremeno snolika i simbolička (pojava Mocarta/Meri – Lenka Petrović). Ipak, karakterišu je i postupci koji štrče, stvarajući utisak da su proizvoljni, ili spoljni, dekorativni, da ne dolaze iznutra. To je, na primer, slučaj sa korišćenjem mikrofona, kada glumci uzimaju uloge naratora, ili kada Guld govori o muzici kao terapiji, gde bi smisao bio jači bez mikrofona koji ga otuđuje, čineći misli manje stvarnim. Scenografija Jasmine Holbus, određena elegancijom i stilizacijom, neonskim svetlima i podom oslikanim klavirskim dirkama, kao i kostim Marije Marković Milojev, takođe otmen, delikatno razmaštan i u funkciji promena likova, odgovarajuće su uklopljeni u stil izvođenja predstave, podsticajne zbog povremeno vrednog raščlanjivanja složenosti umetničkog stvaranja.

Ana Tasić

Kritika je objavljena u Politici 12. juna 2023. godine

Poetski glasovi iz regiona

68. Sterijino pozorje: “52 Herca”, Slovensko narodno gledališče Nova Gorica, “Tena – kronika raspada jedne ljepote”, Gradsko dramsko kazalište Gavela, Gradsko kazalište Joza Ivakić Vinkovci, Ludens teatar, Centar za cjeloživotno učenje i kulturu Bjelovar i Gradsko kazalište Požega i “Noć s Aleksom”, Hrvatsko narodno kazalište u Mostaru

Nastala prema pripoveci “Tena” (1894) Josipa Kozarca, radnja predstave “Tena-kronika raspada jedne ljepote” tematizuje propast slavonskog sela, kroz sunovrat žene u tvrdom i primitivnom patrijarhatu (dramatizacija Borislav Vujčić, režija i adaptacija Dražen Ferenčina). Postavljena u realističko okruženje, određeno stablima, panjevima i drvenim nameštajem, koji na samom početku tačno nagoveštavaju staromodnu i naivnu režiju, radnja raspliće pripovest o senzualnoj, zavodljivoj Teni (Matea Marušić). Kroz niz afera sa različitim muškarcima, ona pokušava da pobegne od jada života, oslanjajući se samo na svoju fizičku lepotu. Predstava počinje čežnjivom pesmom žena u crnom, određujući takođe na početku dramsko-muzički karakter izvođenja, i pokušaj da se kroz muziku i ples ožive arhetipska i magijska značenja. No, taj pokušaj ostaje nedorečen, jer su ovi motivi nevešto utkani u dramsku igru, kruto i površno, u neskladu sa naznakama namere prevođenja radnje na metaforički nivo.

Foto Sterijino pozorje-press (“Noć s Aleksom”)

U prepletu muzičkih i dramskih elemenata, znatno dublje i spretnije sprovedenom, izgrađena je i druga predstava u selekciji “Krugovi” ovogodišnjeg Sterijinog pozorja, “Noć s Aleksom”. Nastala prema drami Marka Tomaša koja ispisuje različite susrete pesnika Alekse Šantića na samrti, između ostalih sa Crnjanskim, Krležom, Dučićem, ali i prostitukom Mici, predstava otkriva punokrvnost umetničkog bića, u stalnoj, izmičućoj potrazi za smislom i utehom. Uz napomenu da smo izvođenje gledali druge večeri, na kamernoj sceni Beogradskog dramskog pozorišta, čija je intimnost sigurno bitno uticala na čulni doživljaj, ono je ostavilo upečatljiv utisak zbog eruptivne, ritualne snage muzičkih nastupa i izražajne fizičke igre glumaca, karakterističnih za rediteljsku estetiku Ivice Buljana. Na uglavnom praznoj pozornici na kojoj su smešteni muzički instrumenti, uz dokumentarističke video projekcije u pozadini, glumci obučeni u raznorodnu retro šik odeću, u smenjujućim ulogama naratora i likova, pripovedaju o gašenju Šantićevog (Ivo Krešić) ovozemaljskog života u Mostaru dvadesetih godina prošlog veka. Eskpresionistički vođena, imaginarna, poetska i filozofska pripovest, u fragmentima razotkriva političke prilike, večne, kružne smene tiranske vlasti, malograđansku uskogrudost i zavist, iskopavajući i pitanja smrti i života, seksualnosti i slobode. Predstava je tipično buljanovski izazovna za sva čula, izvođači pale i tamjan koji ulazi u naša tela budeći (sećanje na) duhovnost, posipaju se mlevenom paprikom čiji se miris takođe prodorno širi vazduhom, a publici nude i hercegovački sir na probu, dosledno zaokružujući sprovedene ideje Vagnerovog totalnog, kao i Artoovog ritualnog teatra.

Jedina srpska premijera u Glavnom programu ovogodišnjeg Pozorja, predstava “52 Herca”, urađena po tekstu “Najusamljeniji kit na svetu“ Tijane Grumić, praizvedenom na sceni Srpskog narodnog pozorišta u režiji Zijaha Sokolovića (2019), donela je njegovo prilično drugačije tumačenje. Predstava rediteljke Mojce Madon nas je zbog otvorene, ambijentalne forme i izražene komunikacije sa gledaocima podsetila na takođe slovenačku produkciju “Solo” prikazanu na posledenjem Bitefu. Igra je počela u dvorištu Novosadskog pozorišta, nastavila se u hodnicima iza scene, zatim smo se smestili na pozornici, dok se deo igre odvijao u gledalištu, a poslednji segment je izveden tradicionalno na sceni, sa publikom u gledalištu. U strukturalno složenom izvođenju ove poetske drame prepliću se tri toka – glavni otkriva tragičnu porodičnu pripovest u čijem centru je bolesna Devojčica (Ivana Percan Kodarin), protagonista drugog je Klovn (Matija Rupel), u suočavanju sa teskobama profesije i postojanja, dok treći metaforički nosi kit 52 Herca (Ana Faćini), usamljeni pevač u okeanskom beskraju. Iako svi narativni tokovi u izvođenju imaju značenjsko opravdanje, stiče se utisak da razuđenija klovnovska priča delimično narušava estetizovaniju celinu preostala dva dela, produžavajući izvođenje na preduga tri i po sata. Uprkos ovom problemu, predstavu ćemo pamtiti po nežnim, maštovitim rešenjima koja suptilno stvaraju poeziju usamljenosti, na primer, prizor bolnog zavijanja čudnovato, stilizovano dizajniranog kita koje cepa dušu, ili veoma emotivan, snoviđenjski povratak Sina astronauta (Žiga Udir) kod Mame (Marjuta Slamič). Scene njene pretužne samoće, začudno izražajne, dirljivo se prekidaju utehom povratka bliskosti, svetlucanja u tami napuštenosti.

Ana Tasić

Kritika je objavljena u Politici, 2. juna 2023. godine

Satirični obračun sa stvarnošću

“Obraćanje naciji”, tekst Askanio Čelestini, režija Bojan Đorđev, Atelje 212

Polazište predstave “Obraćanje naciji” u režiji Bojana Đorđeva je zbirka poetskih monologa Askanija Čelestinija, ispovesti koje imaju naslove, ali nemaju konkretizovana imena likova, niti upustva za izvođenje (dramaturgija Mina Milošević). Raspon tema je širok, od satiričnih prikaza sveprisutne kriminalizacije, korupcije, nasilja, etničkih i klasnih diskriminacija, do kritike agresivnog kapitalizma. Tekst je u naletima vrlo lucidan i komički efektan, bajkovit i kritički podsticajan u pogledu razumevanja naličja našeg sveta, čije se lice u medijima predstavlja u lažljivo blistavoj formi. Ipak, jačina i upečatljivost pojedinačnih scena varira, izazivajući skokovite doživljaje, smene oduševljenja britkim mislima i ravnodušnosti zbog mlakih prizora.

Imajući u vidu specifičnu formu teksta, njegovo postavljanje na scenu je višestruki dramaturško-rediteljki izazov. Za dramaturgiju predstave se može reći da je vešto prekrojila monološke fragmente u razigranu, povremeno dijalošku formu. Scensko tkivo čini spoj individualne i kolektivne igre, epike i dramatike, ispletenih u višeglasnom narativu. Osnovni utisak o režiji, izgrađenoj na polju mešavine stilizovanog realizma, parodije, apsurda i groteske, manje je upečatljiv. U celini se oseća odsustvo koherencije izvođenja, potreba da se nastupi glumaca stilski ujednače, da se vizuelni jezik promišljenije obogati, jer tekst daje prostora za magična rešenja. Scenska radnja je povremeno neodgovarajuće naivna, bez primesa koje bi uspostavile složenija značenja. Tokom izvođenja pojedinih monologa, na primer “Ukradeni hleb”, u vredno parodičnom tumačenju Branislava Zeremskog (Toni Mafijaš), drugi glumci se muvaju u pozadini, premeštaju burad i vade nekakav kupus bez bitnijeg smisla, nepotrebno odvlačeći pažnju od igre protagoniste.

Za izgled scenskog prostora se može reći da odgovara predstavi u celini, u pogledu ilustrativnosti i nedostatka izazovnijih rešenja (scenografija Siniša Ilić). Na preovlađujuće pustu pozornicu, sa par buradi koja inicijalno služe kao zaštita od kapajuće vode, na sajlama se spuštaju razne makete, riba, zvezda, lišća, žirova itd. Njihov smisao je ponekada dekorativan, a ponekada je nedokučiv, zbunjuje gledaoca, pa stvara utisak o suvišnosti, na primer, kada se spušta lišće tokom sugestivnog izvođenja monologa Dejana Dedića (Momak sa pištoljem), kome oružje daje osećanje superiornosti. Stilizovani kostim Maje Mirković je vredniji jer produbljuje značenja likova, razvija ironiju i grotesku.

Najveći kvalitet predstave je, bez sumnje, igra nadahnutih glumaca koji spretno grade različite likove, kao i naratore, individualne i kolektivne. Upadljivo su našminkani, belih lica i rumenih obraza, pa se može reći da oživljavaju duh narodnih zabavljača, šarmantnih histriona koji se obraćaju svetini u subverzivno komičnom ruhu. Gorica Popović igra Ženu sa kišobranom (imena likova su dodata u programu predstave), sa nenametljivom samouverenošću, ravnodušnom surovošću nekoga ko je zaštićen (od kiše) i ne mari za one koji to nisu. Aleksandar Srećković je takođe precizan u satiričnom građenju lika Tonija Korumpiranog, dok Jovana Gavrilović vešto i fino nijansirano predstavlja Osobu bez kišobrana, suočenu sa pretnjom poplave. Ivan Mihailović je prodorno groteskan u ulozi krutog Indiga, obučenog u pretesan sako koji efektno ističe karikaturalnost prikaza odsustva individualizma, potrebe za utapanjem u masu. Katarina Žutić je bezobzirna Nastavnica čekanja u redu koja razvrstava decu prema etničkim i klasnim razlikama, podstičući nesuglasice. Njen nastup povremeno odlazi na polje prejake karikature, slabeći snagu satire koja je izražajnija kada je mekša. Ivan Jevtović je siroviji Momak sa ekserom, siledžija koji u bolu vidi razrešenje patnje, a Miona Marković takođe realističnije, odlučno igra Jednu lepu devojku sa ašovom koja mašta da umlati pojedine putnike u gradskom prevozu, pipače njene zadnjice.

I za kraj – adut, najsnažniji je nastup Gordana Kičića koji između ostalog predstavlja Uznemirenog, muškarca koji se panično suočava sa brdom teskoba, sa nemogućnošću da spava, da diše, konkretno i simbolički. On koristi različita sredstva građenja uverljivosti lika, od preciznog fizičkog izraza, preko mimike i snage glasa, do naročito izražajnog pogleda, razrogačenih očiju koje ističu rastrzanost duše. Kičić je našao pravu meru između istinitog psihološkog odraza unutrašnjih tenzija i izraza njihovog razobličavanja, apsurdnog krivljenja nevolja kojima se ovaj metaforički klovn ceri u lice, izazivajući burno komičko rasterećenje gledalaca.

Ana Tasić

Kritika je objavljena u Politici 31. maja 2023. godine